Okuma Süresi
2018 yılında uzaydan geldiği keşfedilen tekrarlı radyo sinyallerinin kaynağı belirlendi. Sinyallerin Dünya’ya 500 milyon ışık yılı uzaklıktaki FRB 180916 galaksisinden geldiği tespit edildi.
Kanada’da yer alan British Columbia Üniversitesi’nden bilim insanları, CHIME (Kanada Hidrojen Yoğunluğu Haritalama Deneyi) isimli interferometrik radyo teleskobu ile 2018 yılında keşfedilen tekrarlı radyo sinyalleri ile ilgili en çok merak edilen soru sonunda yanıt buldu.
CNN International’da yer alan habere göre, sinyallerin kaynağının Dünya’ya 500 milyon ışık yılı uzaklıktaki FRB 180916 galaksisinden geldiği belirlendi.
Fast Radio Burst (FRB) ilk defa 2007’de Avustralya’daki Parkes radyo teleskobu tarafından tespit edilmişti.
Ancak FRB’lerin tam kaynağını belirlemek oldukça güç. CHIME tarafından FRB 180916’dan geldiği belirlenen sinyaller bugüne kadar kaynağı belirlenen ikinci FRB olarak kayıtlara geçti.
DÜNYA’YA YAKIN BİR BÖLGE
Bu tekrarlanan sinyalin kaynağı, Dünya’dan 500 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir sarmal gökada ve bu da onu hızlı radyo patlamaları (FRB) dediğimiz şeyin bilinen en muhtemel kaynağı yapıyor.
Hızlı radyo patlamaları, Evren’deki en tuhaf gizemler arasında bulunuyor. Radyo teleskopları tarafından tespit edilen elektromanyetik radyasyondaki son derece kısa ve ani artışlar, en fazla birkaç milisaniye sürüyor. Fakat bu kısa zaman aralığında 500 milyon Güneş’inkinden daha fazla enerjiyi uzaya salıyorlar.
Bugüne dek tespit edilen hızlı radyo patlamalarının büyük kısmı yalnızca bir kez ortaya çıktı. Bunları öngörmek imkânsız ve bu durum onların izini sürmeyi son derece zor hale getiriyor; şimdiye kadar sadece üç tanesinin kaynağı bir galaksiyle ilişkilendirilebildi.
İlk takip 2017’de yapıldı
Öte yandan son yıllarda, tekrar eden -fark edilir bir model olmadan tekrarlanan sinyaller patlatan- FRB’leri saptamaya başladık ve 2017’de bilim insanları bunlardan birini kaynağının yakınına dek takip etmeyi başardılar.
Sonrasında, geçen yıl bilim insanları, Kanada’da gerçekleştirilen ‘CHIME’ adlı deneyin sekiz adet tekrarlanan büyük FRB tespit ettiğini ve bunun da bilinen tekrarlanan sinyal sayısını 10’a ulaştırdığını duyurdu. Şimdi de bu yeni tekrarlanan sinyallerden birini -‘FRB 180916.J0158 + 65’ adı verilen bir sinyal (kısaca FRB 180916)- gökbilimciler kaynağına dek takip ettiler.
Uluslararası bir astronomi ekibi, FRB 180916’ye doğru takip gözlemleri gerçekleştirebilmek için Avrupa Çok Uzun Temel hat İnterferometri Ağı’na dahil olan sekiz teleskopu kullandı. Gökbilimciler, beş saatlik zaman diliminde dört yeni patlama daha tespit ettiler; bu ise sinyalin yayıldığı kaynağa ulaşmalarına imkân tanıdı.
Ve bu adres, onları SDSS J015800.28+654253.0 adlı alışılmış bir sarmal galaksiye götürdü.
Bulmacanın ilk parçası
“Bu keşif, bulmacanın ilk parçasını temsil ediyor ama aynı zamanda çözülenden daha fazla soruyu açığa çıkardı; örneğin tekrarlanan ve tekrarlanmayan FRB’ler arasında temel bir fark olup olmadığı sorusu. Şimdi, bu patlamaların kaynağının ne olabileceğiyle ilgili daha önceki fikirlerimize meydan okuyan ikinci bir tekrarlanan FRB’nin yerini tespit ettik.”
Bugüne kadar saptanan FRB’ler için muhtemel açıklamalar arasında nötron yıldızları, kara delikler, eşlikçi yıldızları olan pulsarlar, içe patlayan pulsarlar, ‘blitzar’ adı verilen bir yıldız türü, gama ışını patlamalarıyla bağlantılı olgular (artık bunun nötron yıldızlarının çarpışmasından kaynaklanabileceğini biliyoruz) ve uzaya dev parlamalar yayan magnetarlar bulunuyordu.
Kaynak: gazeteduvar.com
