Okuma Süresi
3 Aralık Dünya Engelliler Gününe özel olarak; yürümeden konuşmaya, görme ve hareket engeline kadar, farklı engelleri olan bireyler için hayatı kolaylaştıran teknoloji ve inovasyonları derledik. Hangi uygulama ve teknoloji engellilerin hayatına ne denli etki ediyor, hayatlarını nasıl kolaylaştırıyor?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre dünyada toplam nüfusun yaklaşık %15’i, yani 1 milyar insan, engelli ve bu rakamlar her yıl yükseliyor. 110-190 milyon kişi ağır engellere sahip. Hayatımızın bu denli parçası olan ve sağlıklı olan herkesin başına her an gelebilecek bu zor durumun etkilerini teknoloji ve inovasyonlar ile azaltmak mümkün. Kimi kendi sorunlarını çözmek isteyen engelliler tarafından, kimi yakınlarından ve çevresinden gözlemlediği sorunları gidermek isteyen girişimciler tarafından, kimi de sosyal sorumluluk bilinciyle hareket ederek deneyimini bu alana aktaran markalar tarafından geliştirilen birçok teknoloji, engellilerin sorunlarını biraz olsun azaltıyor ve hayatlarını kolaylaştırıyor.
3 Aralık, Birleşmiş Milletler tarafından 1992 yılında Dünya Engelliler Günü olarak kabul edildi ve o günden bu yana bu konuda farkındalık yaratmak ve insanları bilinçlendirmek, engelli bireylerin haklarını ve refahını teşvik etmek amacıyla çalışmalar yapılıyor.
Daha önce sizlere görme engellilerin renkleri tanımasına ve çevresindeki cisimlerin şekillerini tanımayabildiği EyeSense uygulamasını duyurmuştuk. Bugün ise 3 Aralık Dünya Engelliler Gününe özel olarak; kimi cep telefonlarına yüklenen bir uygulama, kimi artırılmış gerçeklik tabanlı, kimi de mühendislik sonucu geliştirilen teknoloji, yazılım ve uygulamaları derleyerek engellilerin hayatına olan etkilerini inceledik. Bu engelsiz teknolojilerin büyük çoğunluğu çok pahalı veya Türkiye’de mevcut olmasa da yakın zamanda daha erişilebilir fiyatlarla Türkiye’de engellilerin kullanımında olmasını umuyoruz.
Click with your eyes / Gözlerinle Tıkla
https://www.youtube.com/watch?v=99J2BGro52E
Microsoft tarafından geliştirilen gözle kontrol yazılımı, engellilere gözleriyle mouse, pointer ve ekran klavyesini kullanma imkanı tanıyor. Bu şekilde engelliler gözleriyle komut verebiliyor ve yazarak diğer insanlarla konuşma imkanına sahip olabiliyor. Sistem, ciddi hareket engeli bulunan bireylerin göz hareketlerini algılayarak çalışıyor ve buna bağlı olarak ekrandan seçim yapmasını sağlıyor.
Otizmliler için Google Glass
https://www.youtube.com/watch?v=_kzfuXy1yMI
Google tarafından üretilen ve piyasaya sürüldükten sonra tasarımıyla olay olan akıllı gözlükler, otizmli çocuklara sosyalleşmeleri konusunda yardımcı oluyor. Geliştirilen ikinci versiyon, yüz ifadelerini tanımlama yeteneklerini kullanarak otizmli çocukların etkileşimleri konusunda daha fazla fikir sahibi olabilmeyi öngörüyor. Uygulamayla desteklenen teknoloji, anlamakta zorluk çeken çocuklara diğer insanların mimiklerini anlamakta fayda sağlıyor ve böylece çocuklar ile daha etkili iletişim kurulabiliyor.
Xbox adaptif konsol
https://www.youtube.com/watch?v=9fcK19CAjWM
Microsoft tarafından fiziksel engelli kullanıcılara hitap eden konsol, bir ana ünite ve eklentiler ile Xbox One oynayan engelli oyuncular için kolaylık sağlıyor. Adaptive Controller, üzerinde birkaç düğme ve kontroller için büyük yuvarlak alanları bulunan büyük beyaz bir yapıya sahip. Cihazın arka tarafında bulunan girişler ile cihaza ek birçok joystick bağlanabiliyor. Bu şekilde cihaz kişiye göre özelleştirilebiliyor. Böylece çocuklar bilgisayar oyunlarından kopmuyor.
Merdiven çıkabilen tekerlekli sandalye
https://www.youtube.com/watch?v=CzsnByh9c7w
İsviçreli bilim insanlarının ürettiği tekerlekli sandalye Scewo, kompakt yapısı ve merdiven tırmanabilen sistemiyle fiziksel engelleri ortadan kaldırıyor. Scalevo, sahip olduğu paletli tekerlek sistemiyle birlikte, tekerlekli sandalye kullanıcılarının kullanmaktan mahrum olduğu merdivenleri kullanmasını mümkün kılıyor. Bu paletler, sadece sandalye kullanıcılarının dilediği zaman sandalyede bulundukları bölmeden çıkıyorlar ve çalışmaya başlıyorlar. Paletlerin kullanılmadığı zamanlarda arka tarafta bulunan bölmelere girmeleri, ağırlıklarından dolayı 2 tekerleği bulunan tekerlekli sandalyenin dengede kalmasına yardımcı oluyor.
Robotik Kostümler
Fransız bilim insanları tarafından geliştirilen ve beyin dalgaları sayesinde yönetilebilen robotik elbise, felçliler için yeni bir umut oldu. Beynine yerleştirilen sensörler sayesinde giydiği özel kıyafetlere komut verebilen engelliler, bu kıyafet sayesinde yerlerinden hareket edebiliyor. Yaklaşık 5 kilogram olan kostüm kas görevi görerek, kaslarını kontrol edemeyen hastaların hareket etmesini sağlıyor.
WeWalk Akıllı Baston
https://www.youtube.com/watch?v=_J2ElxL7Stw
Sıradaki inovasyon Türk mühendisler tarafından geliştirildi ve Amerika’nın inovasyon alanındaki en prestijli ödüllerinden biri olan Edison Altın Ödülü’ne sahip. Aynı zamanda Time Dergisi tarafından 2019’un en iyi icatlarından biri olarak seçildi.
Google Haritalar ve Alexa sesli asistanla entegre çalışan akıllı baston WeWALK, birçok teknolojik yenilik sunuyor. USB girişinden şarj edilebilen batarya, engelleri algılayan ultrasonik sensor, titreşimli uyarı motorlarının yanında, dokunmatik yüzeyi ve bluetooth bağlantısı sayesinde görme engellilerin telefonlarını ellerine almadan kullanabilmesini sağlıyor.
Bluetooth ile cep telefonuna bağlanan WeWALK, touchpad üzerinden telefon kontrolü sağlayarak bir elin tamamen boşta kalmasına imkan veriyor. Bu sayede günlük hayatta görme engellilerin toplu taşıma araçlarına binerken, kalabalık bir caddede yürürken veya bir merdivende yaşadıkları denge problemlerini de en aza indirmiş oluyor.
Wheelmap//Wheelmate Uygulaması
Wheelmap uygulaması, tekerlekli sandalye kullanıcılarına bir harita üzerinden en yoğun kullanılan mekanların engelli kullanımına uygun olup olmadığını işaretliyor. Tekerlekli sandalye kullanıcıları harita sayesinde gidecekleri mekanın engelli dostu olup olmadığını öğrenebiliyor. Örneğin restoran, bar, kafe ve sinemalarda asansör, engelli rampası, engelli tuvaleti, engelli parka olup olmadığını uygulama sayesinde öğrenebiliyor.
