Okuma Süresi
Amerika’da başlayan ve etkilerini tüm dünyada göstererek ülkemizde de büyük bir ‘alışveriş çılgınlığına’ dönüşen Black Friday’i hemen hemen tüm markalar büyük indirimlerle karşılasa da bazı markalar bu günü kabullenmeyerek protesto ediyor. Ülkemizde de eleştirilen Black Friday’in başlıca protesto sebebi ise gereksiz tüketim ve bunun iklim değişikliğine etkileri. Bazı markalar online platformlarını satışa kapatırken, bazıları hiç kapılarını açmıyor ya da hiç indirim yapmıyor.
Tüketim yaparken sadece satın aldığımız ürünün parasını düşünüyoruz fakat işin aslı bunun çok daha ötesi. Bu ürünün hammaddesi, hammaddenin temini sırasındaki karbon salınımı, yapımı sırasında harcanan enerji, kullanımı ve imha edilme sürecindeki çevresel etkileri pek düşünülmüyor. Sadece Black Friday’i takip eden haftalarda kargo şirketlerinin sokakları arşınlayacak araçlarının çevreye etkileri bile oldukça yüksek. Tüm bu yönleri ve daha fazlasıyla Black Friday’de harcanan sadece para değil…
Artan tüketim alışkanlıklarına karşı bazı sivil toplum örgütleri dünyada Black Friday, Türkiye’de ise Efsane Cuma gibi isimlerle anılan büyük indirim günlerini protesto ediyor. Bunun yanı sıra dünya genelinde de az da olsa tüketiciler tarafından benzer protestolar var. Bunların en çok ses getireni dün Fransa ve Almanya’da yapılan gösterilerdi. Paris’te toplanan göstericiler Amazon’un merkezi önünde toplanarak Black Friday’i protesto etti. Farklı noktalarda ise alışveriş merkezleri ve lojistik merkezlerinin giriş- çıkışını engellemeye çalıştılar. Bu protestoların ne denli başarılı olduğu bir kenara, bazı markalar Black Friday’i protesto ederek büyük indirim çılgınlığına katılmayacaklarını duyurdular.
“Make Friday Green Again – Cumayı Tekrar Yeşil Yap” sloganıyla 700 marka büyük indirim günlerine katılmayacağını duyurdu. Kampanyalar kapsamında insanların ihtiyacı olmayan ürünleri satın almaya teşvik edildiği ve iklim değişikliğine zarar verecek denli çevreye etkisi olan davranışlar sergilemeye ittiğini savunan harekete birçok marka katıldı.
Başta Fransız markalar olmak üzere Black Friday’i protesto eden irili ufaklı markalar arasında Faguo, Seasonly, Atelier Rosemood, Archiduchesse, Adresse Paris, BonneGueule, émoi émoi, La Belle Mèche, Maison Roussot, Pousse Pousse yer alıyor.
Çevre dostu bir giyim firması olan Faguo’nun kurucu ortağı Nicolas Rohr başlatılan hareket hakkında BBC’ye şu açıklamalarda bulundu: “İnsanlar bir şey satın aldıklarında, bu ürünü yapmaktan, kullanmaktan ve ardından o üründen kurtulmaktan kaynaklanan karbon emisyonları nedeniyle kirleniyoruz. İnsanların dolaplarında zaten sahip oldukları şeylere odaklanmalarını istiyoruz, o zaman gerçekten daha fazla bir şeye ihtiyacınız olursa satın alabilirsiniz.” dedi.
