Okuma Süresi
Şeyma Subaşı, Seda Sayan, Seren Serengil, Ebru Akel, Seda Akgül gibi ünlüler, Instagram hesaplarından coronavirüse karşı etkili olduğu iddia edilen bir gıda takviyesini paylaştı. Tarım Bakanlığı’nın Onaylı Takviye Edici Gıdalar Listesi’nde No-Attack isimli bir ürün yer almıyor. Ayrıca ürünün satıldığı web sitesinde kayıt adresi olarak “yalan dolan mahallesi” ibaresi yer alıyor. Öte yandan web sitesinde yer alan tanıtıcı metinlerde ürün hakkında verilen bilgiler çok ciddi derecede tüketiciyi yanıltıcı ifadeler içeriyor.
Kübra Sarıkaya – Mirhan Binici Tekno Safari Özel Haber // Seda Sayan, Seren Serengil, Şeyma Subaşı, Seray Sever, Ebru Akel ve Seda Akgül Instagram hesaplarından paylaşım yaparak “No-Attack” isimli bir gıda takviyesini tanıttı. Ünlü isimler bu ürünün tanıtımını yaparken, ürünün enfekte olunsa bile coronavirüse karşı bağışıklık kazandırdığını paylaştı.
İlk olarak Şeyma Subaşı bir hikâye paylaşarak bu süreçte bağışıklık sistemine çok önem verdiğini ve her gün balık yağı, magnezyum, C vitamini gibi destekleyici ürünlerle kendisini koruma altına aldığını söyledi. Buna ek olarak da No-Attack isimli gıda takviyesinden bahsetti.
Subaşı sosyal medya paylaşımında, “ Son zamanlarda coronavirüsü biliyorsunuzki tüm dünyayı çok fazla etkiledi. Hepimiz aslında sağlığın ne kadar önemli olduğunu bir kere daha anlamış olduk. Arkadaşlar ben her gün C vitaminimi, magnezyumumu, D vitaminimi, balık yağımı her zaman alıyorum. Gerçekten yediklerime çok dikkat ediyorum. Bununla beraber son zamanlarda, No Attack dediğim bu gıda takviyesi olan içinde propolis, kara mürver, portakal ve bir sürü bitki özleri bulunan bu ürünü kullanıyorum, alıyorum. Sizler bunlara sadece eczaneden ulaşabilirsiniz. Ya da online olarak alabilirsiniz. Ben size daha fazla böyle arada bir neler yediğimle alakalı, neler içtiğimle alakalı bir şeyler paylaşacağım” dedi. Öte yandan Subaşı paylaşımında ilgili ürünü Instagram üzerinden tanıtan hesabı etiketledi ve ürünün satıldığı web sitesine yönlendirme yaptı. Subaşı’nın doğrudan reklamını yaptığı bu ürün ise hemen ilgi odağı oldu.
Benzer videoları takipçi sayıları milyonlara ulaşan ünlü isimler de paylaştı. No Attack isimli ürün hakkında paylaşım yaparak, ürünün Instagram hesabını ve web sitesini paylaşan birçok ünlü isim bulunuyor. Şu ana dek Şeyma Subaşı, Seda Sayan, Seren Serengil, Seray Sever, Ebru Akel ve Seda Akgül isimlerini tespit edebildik.
Seray Sever’in No-Attack Paylaşımı
Sosyal medya hesabından ürün hakkında paylaşım yapan Seray Sever şu ifadeleri kullandı: “Şimdi size harika bir üründen bahsetmek istiyorum: No-Attack. Eşsiz formülüyle vücudu tüm virüs ve türevlerine karşı koruma altına alıyor. Bağışıklık sistemini güçlendiriyor, vücut direncini artırıyor. Hatta enfekte olmuşsanız bile kolaylıkla atlatmanızı sağlıyor. Corona da dahil tüm grip türlerine karşı bağışıklık sisteminizi güçlendiriyor. Lütfen kullanın, tavsiye ediyorum”
Seda Akgül ise “Merhabalar efendim, özellikle bugünlerde hepimize çok lazım olan bir ürün var. Onu tanıtmak istiyorum sizlere. No-Attack, burda görüyorsunuz. Adından da belli, bütün virüslere savaş açmış durumda. Virüs olsa enfekte olmuş olsanız bile, geçirmenize, atlatmanızı kolaylaştırıyor” dedi.
Seda Sayan ve Seren Serengil de Paylaşım yaptı
Ürün bu paylaşımlar sonrasında sosyal medyada dikkat çekti ve bunun ardından Tekno Safari ekibi olarak biz de konuyu araştırmaya başladık. İlk olarak Instagram üzerinden konuya tepki gösteren bir kullanıcı (İlgili kullanıcı, sosyal medyadan yoğun tepki gördüğü için isim paylaşmıyoruz) yaptığı bazı incelemelerin sonucunu paylaştı.
Web Sitesi Kayıt Adresi : Yalan Dolan Mahallesi
No Attack isimli gıda takviyesinin satışı yapılan web sitesi detaylarını inceleyen kullanıcı, sitenin 16 Mart tarihinde açıldığını tespit etti ve aşağıdaki ekran görüntüsünü paylaştı. Bilgiler arasında en dikkat çekici detay sitenin kayıt adresine ilişkin oldu. Bu alanda “Yalan Dolan Mahallesi” ibaresinin yazılı olduğu görüldü. İlgili sitenin kayıt bilgilerinin paylaşımdan kısa bir süre sonra düzeltildiğini de bugün kendi teknik ekibimizle yaptığımız incelemede gördük.
Web sitesinin teknik detaylarına ilişkin bugün yaptığımız araştırmada, site hakkında Google kaydının olmadığını gördük. Bunun sitenin şikayetler üzerine Google tarafından kapatılmaması için tercih edilen bir yol olduğunu öğrendik. Sitenin sadece mobil sürüm olarak, tek sayfa halinde yayınlanması da dikkat çeken bir diğer detay. Bu sitenin tamamen kısa süre içinde, belli ölçüde kazanç elde edip kapatılacağını destekleyen başka bir detay. Siteyle ilgili araştırma yapan teknik ekibimiz, tüm kayıtların gizli olduğunu ve bunun hayali bir firmaya işaret ettiğini tespit etti. Öte yandan site üzerinde yaptığımız incelemede, herhangi bir adres, telefon, mail vb. bilgilerin olmadığını gördük. Bu tür sitelerin sadece online satış yoluyla, tüketiciyle temas kurmadan çalıştığı bilinen bir husus. Böylece herkes tarafından bulunma ve şikayet edilmenin önüne geçmeye çalışıyorlar.
Ürün elimizde olmadığı için Şeyma Subaşı ve ilgili Instagram hesaplarından paylaşılan ürün paketlerini inceledik. Ürünün üzerinde Sağlık Bakanlığı tarafından bilinçsiz kullanıldığında ölüme bile neden olan bitkisel ürünler için güvenilir ve onaylı olduğunu belirten ‘logo’ yer almıyor. TİTCK tarafından tasarlanan amblem, ürünün etkinlik, güvenlik ve kalite yönünden incelenmiş ve onaylanmış olduğunu tüketiciye bildiriyor. Ek olarak ilgili ürünü Instagram üzerinden tanıtan hesap, gelen tepkiler üzerine “Esenyurt Kaymakamlığı Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü İşletme Kayıt Belgesi” isimli 17/07/2014 tarihli belgeyi paylaştı. Bu belgede ilgili şirketin Bilge İlaç Bitkisel Ürünler Kozmetik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi olduğu görülüyor.
Bu konuda yine edindiğimiz bilgilere göre bu şirketin varlığını ve bitkisel çeşitli ürünler üretimi için bakanlıktan onay aldığını kanıtlıyor. Ancak bu belge No-Attack isimli gıda takviyesi için herhangi bir ruhsatın veya iznin olduğu anlamına gelmiyor.
Edindiğimiz şirket bilgileriyle Esenyurt Kaymakamlığına ulaşarak ilgili birimden bilgi almak istedik. Fakat 3. şahıslara bu bilginin paylaşılamayacağını öğrendik. Bu tür bitkisel ürünler için bilgi teyidinin ambalaj üzerindeki işletme kayıt numarasıyla yapılabileceğini öğrendik. Fakat bu noktada ilgili ürün elimizde olmadığı için sorgulama yapamadık.
Bunun üzerine doğrudan ilgili şirket ile iletişime geçtik. Yaptığımız görüşmeler sonucunda Bilge Kozmetik’in Ürün müdürü olduğunu öğrendiğimiz Serhat Bey ile bağlantı kurduk. Sehat Bey’e bu ürünün Bilge Kozmetik tarafından üretilip üretilmediğini sorduk ve bu bilgiyi doğruladık. Ürünün internetten satılıp satılmadığını sorduğumuzda önce ürünün internet satışlarının henüz başlamadığı ve birkaç gün içinde internet satışlarının başlayacağı bilgisini aldık. Ancak ardından ilgili web sitesini belirterek bu sitenin onlara ait olup olmadığını sorduk. Bu soru üzerine Serhat Bey’den “Şu an için bu konuda bir bilgim yok. Daha yeni yeni reklam çalışmaları var” yanıtını aldık. Ardından ilgili Instagram hesabını sorduğumuzda da benzer bir cevap aldık. Fakat aynı yetkiliye Şeyma Subaşı’nın paylaşımını sorduğumuzda “Evet evet birkaç ünlüyle hatta 5-6, 10 bu kadar büyüklükte bir reklam çalışması yapıldığını biliyorum. İnternet sitelerinde de, sayfalarda da şu an çalışmalar yapılıyor. Bu birkaç günlük bir çalışma, o yüzden hangi siteler bizde, o konuya tam hakim değilim” cevabını aldık.
Firma yetkilisine, Tarım Bakanlığının ürün hakkında onay belgesi veya izninin olup olmadığını sorduğumuzda “Gıda onay belgesi var. Zaten izinli ürün.” yanıtını aldık. İzin belgelerini görmek istediğimizde “olur” yanıtını aldık ve mail – telefon bilgilerimizi paylaştık. Fakat buna rağmen görüşmenin üzerinden yaklaşık 6 saat geçmesine rağmen tarafımıza bir belge ulaşmadı.
Web sitesinde Ürünü Öneren Doktoru Aradık
Ürün satışı yapılan web sitesinde “Virüslere Karşı No Attack Kullanıyorum” ibaresiyle Doç. Dr. Aslıhan Yazıcıoğlu’nun fotoğrafı bulunuyor. Sosyal medyada dolaşan iddialara göre Yazıcıoğlu dün ilgili ürünle ilgili bir paylaşım yapmış ancak sonrasında kaldırmış. Fakat biz yaptığımız incelemede herhangi bir paylaşım göremedik. Sadece Instagram hesabında “Reklamı geçen ürünle hiçbir ilgim yoktur. Bilginize.” paylaşımı görülüyor. Bunun üzerine Yazıcıoğlu hakkında yaptığımız incelemede, enfeksiyon alanında herhangi bir uzmanlığı olmadığını ve Kadın Doğum Uzmanı olduğunu gördük. Konuya ilişkin bilgisine başvurmak için kliniğini aradığımız Yazıcıoğlu’na hasta baktığı gerekçesiyle ulaşamadık. Yazıcıoğlu’nun asistanı “Biz de bugün gördük, hiç haberimiz bile yoktu. Tamamen yalan. Hiç ilgimiz yok” açıklamasında bulundu. Herhangi bir hukuki girişim olup olmadığını sorduğumuzdaysa “Hoca ne yaptı bilmiyorum. Ama hoca avukatına bildirir durumu zaten” cevabını aldık. Görüşme talebimiz ise doğrudan reddedildi.
Şeyma Subaşı’nın hikayesinde bahsedildiği gibi eczanelerden ürünü temin etmek istediğimizde ise 4 eczaneden eli boş döndük. Gittiğimiz 4 eczanede ürün olmadığı gibi eczacıların ürün hakkında herhangi bir bilgi sahibi olmadığı ortaya çıktı.
Ürün Takviye Edici Gıdalar Listesi’nde Yok
Yaptığımız uzun görüşmeler neticesinde Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı yetkililere ulaştık ürüne ilişkin kaydın olmadığını bilgisini aldık. Öte yandan bakanlık yetkililerinden bünyesinde hizmet veren ggbs.tarim.gov.tr adresinden kontrolleri sağlayabileceğimiz bilgisini edindik. Bunun üzerine No-Attack ürününü Bakanlık onaylı Takviye Edici Gıdalar Listesi’nde aradık. Bilge Kozmetik’in Takviye Edici Gıdalar Listesi’nde 92 adet ürünü bulunuyor. Fakat bunlar arasında No-Attack isimli gıda takviyesinin kaydına ulaşamadık. İsim farklılığı olabileceği gerekçesiyle içerikleriyle, benzer özellikleri gösteren ürünleri de inceledik. Fakat bahsi geçen hammaddeleri içeren bir ürüne rastlayamadık. Buna bağlı olarak ünlüler de Bakanlık onayı bulunmayan ürün hakkında reklam yapmış oldu. Ünlü isimlerin “Corona dahil tüm virüslere karşı tam koruma” sağladığını iddia eden bir ürünün reklamını nasıl yaptığı da merak konusu. Bu durum, ünlü isimlerin reklam yaparken uzmanlardan görüş alması gerekliliğini bir kez daha gözler önüne sermiş oldu.
‘’Sadece corona değil HIV, hepatit ve mantara karşı da koruma sağlıyor’’
İlgili web sitesindeki bilgiler hakkında ilaç sektöründen yetkili bir isimle yaptığımız görüşmede, web sitesinde yer alan bilgilerin “tamamen tüketiciyi yanıltıcı” olduğunu, tüketiciyi yanlış bilgilendiren mesajların yer aldığını öğrendik. Buna ek olarak web sitesinde yer alan “Corona dahil tüm virüslere karşı tam koruma” mesajının tamamen yanlış olduğunu öğrendik. Öncelikle coronavirüse karşı şu an tamamlanmış ve onaylanmış bir klinik çalışma bulunmuyor. Onaylanmış bir takviye veya aşı bulunmuyor. Buna ek olarak diğer tüm virüsler için de bu durumun geçerli olmadığını öğrendik. Web sitesinde yer alan “coronavirüse karşı %89 savunma, grip virüsüne karşı %93 savunma, HIV virüsüne karşı %89 savunma, %99 uçuk karşı koruma, hepatit virüsüne karşı %90 savunma, mantar enfeksiyonuna karşı %87 savunma” mesajlarının tamamen “yanlış ve yanıltıcı” olduğunu öğrendik.
Yüzbinlerce Liralık Reklam Çalışması
No-Attack isimli gıda takviyesi hakkında şu ana kadar adı geçen isimlerle yüzbinlerce liralık reklam anlaşması yapıldığı tahmin ediliyor. Seda Sayan, Şeyma Subaşı, Seren Serengil gibi isimler tarafından konuya ilişkin şu ana dek yapılmış açıklama bulunmuyor. Fakat bu isimlerle çok ciddi bir meblağ karşılığında anlaşma yapıldığı düşünülüyor.
İnternet sitesindeki referans haberler ürünle alakalı değil
Corona dahil neredeyse tüm virüslere karşı koruma sağladığı belirtilen ürüne ilişkin internet sitesinde bazı referans haberlere yer verilmiş. Sitede Hurriyet.com.tr ve Habertürk.com’a ilişkin 2012 tarihli haberler No-Attack ile ilgiliymiş gibi gösterilmiş. Ancak bu haberlerin ilgili ürünle bir bağlantısı bulunmuyor.
GÜNCELLEME: 18 Mart 22.49 itibariyle ilgili web sitesinin güncellendiği ve No-Attack ürününün Coronavirüs hakkındaki tüm açıklamalarının kaldırıldığı tespit edilmiştir.
Editör Notu: Bahsi geçen şirketten gelecek bir cevaba haberimizde yer vermeye hazırız. Öte yandan böylesi kritik bir dönemde yanlış, yanıltıcı bilgi vermemek adına haberimizi büyük dikkat ile hazırlamaya özen gösterdik. Bu hassasiyetle kamuoyunu yanıltan bir konuda doğru bilgi akışını sağlamak adına sağduyu çerçevesinde konuyu ele aldık. Aynı şekilde çok geniş kitlelere erişme ve bu kitleleri etkileme gücüne sahip olan ünlü isimlerin, böylesi kritik dönemlerde daha sorumlu ve sağduyulu davranmalarının büyük önem taşıdığının da altını çizmek isteriz.
